“Sosyal Medyada Türk Milliyetçiliğinin Görünümleri”
Dr. Hayati BİCE
Geçtiğimiz hafta sonu Türk Ocakları Genel Merkezi’nde ‘Ocakbaşı Sohbetleri’ kapsamında “Sosyal Medyada Türk Milliyetçiliğinin Görünümleri” konulu bir sunum yaptım. Konuya girerken internetin Türkiye’deki seyrinin, sosyal medyanın güncel hale gelmesi sürecinin köşe taşlarına işaret ettim. Ankara dışında olduğu için bu sohbete katılamayan ülküdaşlarımın ricasını kırmayarak sohbette dile getirdiğim konuları bu yazım ile paylaşmak istiyorum.
Türkiye’de İnternet ve Sosyal Medya
1997 yılından itibaren internet ile tanışan Türkiye halkının internet ile haşır-neşir olmasının tarihi daha yakındır. Bilgisayar fiyatlarındaki nisbî ucuzlama ve internet erişiminin yaygınlaşması Türkiye’de internet kullanımını ve buna paralel olarak sosyal medyanın kullanımını hızla arttırdı. Bugün Türkiye’de internet erişimine sahip olan hane sayısının çoğunluğa ulaştığı tahmin ediliyor.
Sosyal Medya denilince akla ilk gelen ortam olan Facebook kullanıcı sayısı da bu yaygınlaşmanın göstergesidir. Açıklanan son verilere göre dünyanın en yaygın sosyal paylaşım sitesi olan Facebook’un Türkiye’deki kullanıcı sayısı 31 milyonu aşmış ve böylece nüfusunun yüzde 40’ından fazlası Facebook kullanıcısı olan Türkiye, dünya genelinde altıncı sırada yer alırken Avrupa’da ise zirveye oturmuştur.
Yine popüler internet ortamlarından olan Twitter kullanımında da Türkiye ön sıralardadır. Türkiye’deki Twitter kullanıcı sayısı ise 7,2 milyon iken son bir ay içinde en az bir tane tweet atan kullanıcı sayısını gösteren aktif Twitter kullanıcılarının ise 5,3 milyon olduğu belirtilmiştir.
Konvansiyonel İnternet Medyası ve Türk Milliyetçiliği Yönünden Değerlendirilmesi
Klasik basın-yayın ortamı bugün artık hedef kitlesine erişimde mecra değiştirmiştir denebilir. Artık herkesin kabul ettiği bu gerçek, eski medya kurumlarını da internette yer almağa mecbur bırakmıştır. Bunun en tipik örnekleri, bugün Türkiye’de yayınlanan bütün yaygın gazetelerin internet versiyonlarıdır. Türkiye’de internet erişiminde en popüler siteler arasında gazetelerin ilk 100 içerisinde tartışılmaz bir yeri vardır. Hatta Milliyet ve Cumhuriyet gazeteleri kendi arşivlerini internette erişilebilir hale getirerek, yakın tarih araştırmaları için önemli bir hizmeti de yerine getirmişlerdir.[1]
Gazeteler yanında hemen hemen tüm ciddi dergilerin internet versiyonları da, artık “bir tık ötemizde”dir. İnternetteki veri sunumunun bu denli yaygınlık kazanması internetin hedef kitlesi olan okurları da seçici bir okuma faaliyetine mecbur bırakmıştır. Bu mecburiyet internet sitelerinin tasnifini veya okurun tercihini kolaylaştırmak üzere portal olarak adlandırılan yönlendirici sitelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
İnternet medyasına reklam vermek isteyen ticari işletmelere yön vermek üzere organize edilen siteler de kurulmuştur. Bu sitelerin dünya ölçeğinde en ünlüsü olan alexa.com sitesinde yapılabilen bir araştırma ile ülke bazında en popüler siteler yanında, bir sitenin dünyada mevcut bütün internet siteleri arasındaki sıralaması da izlenebilmektedir. Bu yazıda daha önce yayınlanan bir yazım vesilesi ile araştırdığım milliyetçi/ülkücü sitelerin internet performansını Türk Ocakları sohbetim için yeniden gözden geçirdiğim listeyi sizinle paylaşacağım.[2]
İnternette Milliyetçi/Ülkücü Sitelerin Performansı (23 Şubat 2013)
Bazı Milliyetçi/Ülkücü basın-yayın organlarının, kültür odaklı websitelerinin internette izlenirliliğini test eden http://alexa.com sitesindeki verilere göre sıralaması şöyledir:
(İlk rakam dünya sıralaması, İkincisi Türkiye sıralaması)
GAZETE
yenicaggazetesi.com.tr Alexa Dünya Sırası: 47,962 Türkiye Sırası: 933
ortadogugazetesi.net Alexa Dünya Sırası: 158,558 Türkiye Sırası: 3,308
HABER
ulkucukadro.com Alexa Dünya Sırası: 441,651 Türkiye Sırası: 61,297
sonkale.org Alexa Dünya Sırası:146.892 Türkiye Sırası: 2.369
etikhaber.com Alexa Dünya Sırası: 133,038 Türkiye Sırası: 2,464
haberiniz.com.tr Alexa Dünya Sırası: 171,543 Türkiye Sırası: 3,870
gazete2023.com Alexa Dünya Sırası: 191,775 Türkiye Sırası: 3,213
haberakademi.com Alexa Dünya Sırası: 10,466,825
turkyorum.com Alexa Dünya Sırası: 2,114,556 Türkiye Sırası: 40,821
KÜLTÜR
40ambar.com Alexa Dünya Sırası: 2,999,606 Türkiye Sırası: 46,223
gridergi.com Alexa Dünya Sırası: 3,892,700 Türkiye Sırası: 141,884
ulkuyaz.org Alexa Dünya Sırası: 2,524,864 Türkiye Sırası: 120,337
toredergisi.com Alexa Dünya Sırası: 4,120,896
ulkunet.com Alexa Dünya Sırası: 3,264,083
turkyurdu.com.tr Alexa Dünya Sırası: 8.304.821 Türkiye Sırası: 113.649
turkocagi.org.tr Alexa Dünya Sırası: 1.198.911 Türkiye Sırası: 19.013
ulkuocaklari.org.tr Alexa Dünya Sırası:539.717 Türkiye Sırası: 9.440
Bu tablonun dinleyicim/okurum olan ve internetle ilgili Türk Ocakları mensublarını ve ülküdaşlarımı memnun etmediğini/etmeyeceğini biliyorum.
Sosyal Medyada Durum Nasıl?
İnternetteki siteler arasında Türk milliyetçiliğine hizmet edenlerin durumu bu iken Sosyal Medya ortamlarında Türk milliyetçilerinin durumu nedir? sorusuna yanıt arandığında varılacak az/çok tahmin edilebilir. “Sosyal Medya’da Türk Milliyetçiliğinin Görünümleri” üzerine yapacağım değerlendirmede Facebook Grupları’ndan yola çıkmak istiyorum.
Öncelikle Türk milliyetçilerinin sosyal medyada nicelik olarak arz etmesi gereken varlığa ilişkin tahminlerimi vermek isterim. 31 milyon abone kaydı yapılmış olan Facebook ortamında mükerrer/gölge ve pasif/kullanılmayan hesapları da dikkate alarak bu rakamı 10 milyon ile sınırlamanın uygun olacağını düşünüyorum. Bu 10 milyon aktif Facebook kullanıcısı içerisinde ne kadarı Türk milliyetçisidir? Bu sorunun net yanıtı hiçbir zaman verilemeyecektir. Ancak bir tahmin yapılabilir. Bunun için elimizde kullanabileceğimiz somut bir veri son genel seçimlerde kullanılan oyların partilere dağılımı olabilir. Buna göre milliyetçi/ülkücü eğilim insanların 18 yaş üzeri erişkin kitlesi içerisindeki yeri (MHP+BBP oyları esas alınırsa) %15 kadardır. Bu oranı esas alarak Facebook aktif hesapları arasında 1,5 milyon Türk milliyetçisi/ülkücü olduğu dikkate alınması gereken bir tesbittir.
1,5 milyon kullanıcılık bir hedef kitlesi olan Türk milliyetçiliği/Ülkücülük ekseninde oluşturulan gruplara ve bu gruplardaki aktivitelere baktığımızda sosyal medyada Türk Milliyetçileri/Ülkücülerin çok yetersiz kaldıklarını söylemek zorundayım. Davetiye gönderilerek üye olduğum gruplar arasında en büyüğünün 20 bin civarında üye listesine sahip olduğunu, diğer çoğu grupların 100-500 kişilik öbekler oluşturduğunu biliyorum. Bu gruplardaki paylaşımların nitelik yönünden arz ettiği tabloya hiç girmeden sadece nicelik açısından dahi Türk Milliyetçileri/Ülkücülerin sosyal medya konusunda yapması gereken pek çok iş vardır.
Sosyal Medyada Etkinlik Yolunda Türk Milliyetçilerine Öneriler
“Ocakbaşı sohbeti”mi baştan sona dikkatle izleyen ve sonrasında önemli tesbitlerde bulunan katılımcılardan Alaaddin Korkmaz ile daha önce de ‘Sosyal Medya ve Türk Milliyetçiliği’ konusunda bir görüşmemiz olmuştu. Sohbet toplantımızın, genellikle yapıldığı gibi sadece halden şikayetle yazıksınmaktan öteye geçmemesi tehlikesine düşmemek için, önerilerimi de dile getirdim.
İlk önerim daha önce -Prof. Dr. Çağatay Özdemir başta olmak üzere- Türk Yurdu yayın yönetimine de ilettiğim Türk Yurdu Arşivi’nin elektronik ortamda –hiç değilse 5 yıl öncesinden geriye doğru son 20 yılın- erişilebilir hale getirilmesi idi. Burada Prof. Dr. İskender Öksüz’ün projesi olarak hayat geçirilen ÜLKÜ-NET örneğini verdim.[3]
Toplantımıza katılan Türk Ocakları Genel Merkezi yönetiminden Prof. Dr. Mehmet Şahingöz’ün belirttiğine göre 77 şubesi olan Türk Ocakları’nın genel merkez ve bütün şubelerinde “Bilişim ve Sosyal Medya Kurulu” oluşturulması ve Türk Milliyetçiliği ekseninde yapılacak faaliyetlerin bir koordinasyona kavuşturulması ise, en önemli teklifimdir. Bu teklifim Türk Ocakları için olduğu gibi, Türkiye çapında şubeler üzerinden örgütlenmiş olan diğer sivil toplum kuruluşları için de geçerlidir.
Bunun ne kadar önemli olduğunu vurgulamak için yakından ilgilendiğim için verilerini izleyebildiğim Ülkücü Yazarlar Derneği için oluşturulan Facebook sayfası istatistiklerini örnek olarak gösterdim. Son verilere göre Ülkücü Yazarlar Derneği Facebook sayfamızı 302 kişi beğenmiş ve sayfasında paylaşmıştır. Bu 302 kişinin “Hayranların Arkadaşları” olarak tarif edilen etki alanı 146.991 olarak bildirilmiştir.[4] Buna göre, Facebook’ta her 1 paylaşımın teorik olarak ulaşabileceği kişi sayısı ortalama 500 kişi kadardır.
Şimdi bir hesap yapabiliriz:
Türk Ocakları’nın 77 şubesinde organize olacak en az 10 kişi ile 770 kişilik bir paylaşım alanı oluşturmakla bir mesajı en az 500 bin kişilik Facebook kullanıcı grubuna iletmek teorik olarak mümkündür. Kaldı ki, Türk Ocakları’nın üye profili ve şubelerindeki üye sayısı gözönüne alınırsa kolayca 1 milyon kişilik bir Sosyal medya alanı oluşturmak işten bile değildir. Bir örnek olarak, o sabah bir fikir edinmek için Facebook sayfasına baktığım nüfus yönünden küçük bir ilde faaliyet gösteren Türk Ocakları Tokat şubesinin 836 üyesinin olduğunu gördüğümü de iletirsem mevcut potansiyelin ne kadar yüksek olduğu daha iyi anlaşılacaktır.
Eksik olan şey, sadece ve sadece koordinasyondur.
Bunu somut bir örnekle, daha da açıklığa kavuşturabilirim: Ülkemizde son günlerin sıcak konusu olan ve doğrudan Türk Ocakları’nın alanına giren “Anayasa’dan Türk kavramının kazınması” konusunda tarihî bir tesbitte bulunan Türk Ocakları Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Öz’ün Türk Ocağı websitesinde yayınlanan “Red ve İnkâr ” başlıklı yazısı[5] sadece benim görebildiğim kadarı ile birçok Facebook grubunda paylaşılmıştır. İnternet öncesi yayıncılık döneminde Türk Yurdu dergisinde yayınlansa sadece ve sadece dergi aboneleri ile sınırlı kalabilecek bu önemli tesbitin ulaştığı kişi sayısının bugün Türk Yurdu abone sayısının çok ötesinde bir kitleye ulaştığını söyleyebilirim. Bu yeterli midir? Elbette ki, yeterli değildir.
İşte konunun püf noktası buradadır: İnternet üzerinde Türk Ocakları şubeleri arasında bir “Sosyal Medya Koordinasyonu” bulunsa idi bu önemli yazı belki de tam 1 milyon kişinin gözü önüne getirilebilirdi. Bunun sonucunda belki, -bugün ancak Türk Milliyetçileri arasında konuşulan ve takdir edilen- bu önemli yazı TV’lere haber olacak; tartışma programlarında konu edilecekti. (İnternetten konvansiyonel medyaya ve TV’lere yansıyan tartışmaların pek çok örneğini hatırlayınız.)
Twitter Katılımı ve Bilinçli TV İzleyiciliği
Anlık mesaj paylaşımını 140 harf ile sınırladığı için sosyal medyada kültürel etkileşim için iyi bir vasat olmayan Twitter, TV programlarının izlenirliğinin sağlanmasında önemli bir fonksiyon ifa etmeğe başlamıştır. Uydudan ve kablolu TV’den erişilebilen TV kanallarının sayısının artması izlenecek programların belirlenmesini normal izleyiciler için çok zorlaştırmıştır. TV’de canlı izlediği bir programı, filmi Twitter üzerinden duyuran dostlarım sayesinde izleme fırsatı bulduğum o kadar çok program oldu ki… Twitter konusunda daha duyarlı olan Alaaddin Korkmaz, verdiği örneklerle anlık kısa mesajların da TV programcılarını anında etkileyebildiğini anlatırken, kamuoyu oluşturmakta Türk milliyetçilerinin niye etkili olamadığının altını da kalın çizgilerle çizdi.
Sonuç
‘Ocakbaşı Sohbetleri’ kapsamında yaptığım “Sosyal Medyada Türk Milliyetçiliğinin Görünümleri” konulu bir sunum, katılımcıları için faydalı olmuştur, sanırım.
Ancak toplantının pozitif bir sonuç verdiğine, Türk Yurdu internet sitesinde -bazı makalelerimin de yer aldığı eski sayılarını içeren- elektronik arşivini gördüğümde, ya da Türk Ocakları şubelerinin Sosyal Medya’da gümbür gümbür ses verdiklerini duyduğum gün inanacağım.
O günler –inşaallah- yakındır.
___________________________________________________
(*) Dr. Hayati BİCE, ÜLKÜ-YAZ Genel Başkanı.
İletişim: http://www.ulkuyaz.org.tr
[1] Milliyet gazetesi arşivini ücretsiz üyelik ile sunarken ve Cumhuriyet gazetesi arşivine ulaşmak için ücretli üyelik sözkonusudur.
[2] Türkiye çıkışlı internet sitelerinin genel sıralaması için bkz: http://www.alexa.com/topsites/countries/TR
[3] Misyonunu “Türk Milliyetçilerinin kolayca ulaşabildikleri bir bilgi, bilim, kültür ve eğitim ortamı sağlamak” olarak belirleyen Ülkü-Net giderek hem izlenirliğini arttırmak, hem de önemli bir referans kaynağı haline gelmektedir. http://www.ulkunet.com
[4] https://www.facebook.com/ULKU.YAZ?sk=page_insights
[5] Ülkücü Kadro yanında bir çok haber sitesinde de haber verilen bu önemli makaleyi okumadı iseniz, mutlaka okumalısınız: http://www.turkocagi.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=4995:red-ve-nkar&catid=202:genel-bakandan&Itemid=320